Literatura 2020

„Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, uzyskanych z dopłat ustanowionych w grach objętych monopolem państwa, zgodnie z art. 80 ust.1 ustawy z dnia 19 listopada 2009r. o grach hazardowych”

„Dlaczego św. Tomasz z Akwinu komentował «De Trinitate» i «De hebdomadibus» Boecjusza?”. To postawione przez ks. prof. Mariana Kurdziałka pytanie, w artykule noszącym identyczny tytuł, nie straciło na aktualności, ze względu na stały brak wystarczających przesłanek do udzielenia pełnej i wyczerpującej odpowiedzi. Stawiając tę kwestię badacz ten, nie traktował jej jako pytania retorycznego i oczywiście sformułował próbę odpowiedzi. Traktaty te dla Tomasza miały stanowić doskonałą okazję do ukazania znaczenia filozofii dla teologii i sposobność do sformułowania obrony przed zarzutami ufilozoficznienia teologii. O ile taka odpowiedź niewątpliwie dotyczy komentarza do „De Trinitate” i w odniesieniu do niego została sformułowana przez M. Kurdziałka, o tyle nie jest oczywista w stosunku do komentarza do „De hebdomadibus”. Jeżeli centralnym zagadnieniem traktatu „De hebdomadibus” Boecjusza była dobroć bytów, czyli to, czy wypływa ona z istoty ich własnej natury („per essentiam”) czy z uczestnictwa (per participationem) w samej Dobroci, to czy przypadkiem nie okazywał się on bardziej filozoficznym niż teologicznym traktatem. Ostatecznie przecież był to typowy problem metafizyki platońskiej i neoplatońskiej. Nawet jeśli odnaleźć w nim można pewne rozstrzygnięcia epistemologiczne dotyczące poznania ludzkiego, to jednak komentujący go Akwinata zwrócił bardziej uwagę na problematykę „esse” w nim zawartą niż na metodologię dochodzenia do istoty i istnienia Boga – to przecież było celem komentarza do „De Trinitate”. W ten sposób ten  tekst Boecjusza został odczytany poprzez kategorie metafizyczne, które umożliwiły dotarcie do właściwego sensu tekstu Boecjusza. Tomasz z Akwinu i jego komentarz okazuje się być najlepszym wprowadzeniem do tego krótkiego tekstu Boecjusza. Dzieła Boecjusza stanowią podstawowy kanon literatury filozoficznej. To jemu cywilizacja zachodnia zawdzięcza edukacyjny system sztuk wyzwolonych, definicję osoby, do której będą odwoływały się późniejsze koncepcje personalistyczne, to jemu kultura łacińska zawdzięcza przełożenie terminów filozofii greckiej na techniczne znaczenia łacińskie. W kulturze i nauce polskiej efekty jego działalności są wciąż nie doceniane i nie zauważane. Jeśli jednak dostrzeżemy to, że wraz z chrztem – zgodnie z przekazami historiografów – Dobrawa obok Pisma Św. przekazała Mieszkowi I dzieło zatytułowane „O pocieszeniu jakie daje filozofia”, zauważymy – choć w sposób symboliczny – jak wielką rolę powinna odgrywać jego myśl filozoficzna dla Polski. Aby zadanie mogło zostać zrealizowane należy przygotować edycję tekstu łacińskiego samego Boecjusza, a także tekstu łacińskiego komentarza jaki napisał Tomasz z Akwinu. Następnie celem realizacji zadania jest przetłumaczenie tego tekstu. Ponieważ tekst Boejusza, jak i komentarz Tomasza do tego tekstu nie są łatwymi, domagają się wprowadzenia, w którym zawarte byłyby wyjaśnienia a także współczesne interpretacje tego tekstu – zarówno zagraniczne (J.-P. Torrell, S. Brock, J.L. Schultz, E.A. Synan, R. McInerny) jak i polskie (J. Gułkowski, S. Bafia, A. Kijewska, P. Milcarek). Opracowanie wraz z tłumaczeniem tekstów łacińskich będzie rezultatem zadania, które będzie podlegać procesowi wydawniczemu. Nie jest planowane przygotowanie audiobooka ani publikacji dla niewidomych czy słabowidzących. Warto odnotować, że w 2020 r. będziemy obchodzić 1540 rocznicę urodzin Boecjusza, a także 795 rocznicę urodzin Tomasza z Akwinu.