Tomasz z Akwinu i jego myśl w twórczości Czesława Miłosza – inspiracja, wzór czy punkt odniesienia?

Zadanie dotyczy zbadania związków dzieła noblisty z filozofią Akwinaty. W poezji i eseistyce Miłosza – czasami wprost, innym
razem bardziej pośrednio – zwraca uwagę obecność myśli i postaci Tomasza z Akwinu. Powraca ona z pewnym uporem w
rozciągłości niemal całej twórczości poety, a związana jest najczęściej z tym, co najbardziej w postawie Miłosza podmiotowe.
Celem pracy jest nie tylko potwierdzenie bogatych kontekstów dzieła poety, poszerzenie stanu wiedzy o kolejny punkt
odniesienia lub potwierdzenie adekwatności dotychczasowych ustaleń i (niewielu) wzmianek na temat przenikania tomistycznych
wątków do refleksji Miłosza, ale uwypuklenie wpływu, jaki mogły mieć lektury pism średniowiecznego filozofa na całościowy kształt
twórczości Czesława Miłosza – np. na konkretne wybory estetyczne czy poglądy na temat kondycji współczesnego świata. Tak
ustawiony cel badawczy zakłada nie tyle spojrzenie na noblistę jako na autora złożonego (co nie wymaga dowodzenia),
niełatwego do jednoznacznych przyporządkowań, lecz raczej pozwala na zobaczenie tej twórczości w nowym, dotychczas często
ignorowanym kontekście. Jest to próba wypreparowania jednej z wielu inspiracji w dziele noblisty i sprawdzenia, jak wpływała ona
na poetycką kreację świata. Obecność średniowiecznego filozofa w poezji i eseistyce Miłosza bywa symptomatyczna, „punktowa”,
łatwa do przeoczenia. Zauważona raz zazwyczaj prowadzi do dalszych – pogłębiających rozumienie poety – ustaleń. Celem
zadania jest odnalezienie, połączenie i scalenie w jeden obraz uchwytnych nawiązań i odniesień do myśli Tomasza z Akwinu.
Dotychczasowe badania twórczości Miłosza są niezwykle rozległe. Dużo chętniej jednak tematem analiz bywają te elementy
literackiego świata Noblisty, które są najbardziej niepokojące, ciemne – dotyczą na przykład zainteresowania herezjami, genezą
zła, fatalizmu dziejowego itd. Warto przyjrzeć się genezie fragmentów dotyczących zaufania do świata, jego harmonii i porządku, a także diagnozom dotyczącym współczesności, które formułuje Miłosz, nierzadko wprost przywołując porównanie do
średniowiecza i jego filozofii. Tomizm może stać się kluczem do głębszego zrozumienia punktu widzenia, który w momentach
„jasnych” prezentuje podmiot wykreowany przez Miłosza. Tomizm odsłonić może też jedno ze źródeł literackich założeń
estetycznych noblisty.